Beschermen infrastructuur Noordzee, zoals gasleidingen en data- en elektriciteitskabels

Noordzee is essentieel voor energievoorziening, economie en communicatie

De Noordzee is 1,5 keer zo groot als het landoppervlak van Nederland, en belangrijk voor de Nederlandse samenleving. Zo is de Noordzee essentieel voor:

• De energievoorziening 
  Op de bodem liggen bijvoorbeeld elektriciteitskabels, gas- en oliepijpleidingen. Ook staan er veel gasplatforms en windmolenparken in de Noordzee. Deze infrastructuur is onderdeel van een internationaal netwerk. Energie uit wind, gas en olie op de Noordzee gaat dus ook naar andere landen. 
• De economie
  De Noordzee wordt druk bevaren. En via bijvoorbeeld de haven van Rotterdam komen veel goederen binnen.
• Communicatie
  Op de bodem liggen veel data- en telefoonkabels die voor internet- en telefoonverbinding zorgen. Deze kabels zorgen voor 99% van het wereldwijde internetverkeer.

De komende jaren breidt het kabinet deze infrastructuur uit. Zo wil het kabinet in 2030 75% van het elektriciteitsverbruik uit windenergie op de Noordzee halen. Dat betekent dat er meer windmolenparken en meer elektriciteitskabels komen. En dat als deze kapotgaan, dit grotere gevolgen heeft voor de samenleving. Daarom wil het kabinet de Noordzee veiliger maken en de infrastructuur beter beschermen.

Vernieling infrastructuur op de Noordzee

Doordat een groot deel van de infrastructuur op de zeebodem ligt, is deze kwetsbaar voor storingen. Bijvoorbeeld door ankers van schepen. Zo werden in november 2024 datakabels tussen Finland en Duitsland beschadigd met een anker. Ook kan infrastructuur op de zeebodem met opzet worden vernield. Zo werd in september 2022 de Nordstream 2-gasleiding tussen Rusland en Duitsland expres kapotgemaakt. 

Ook de infrastructuur in de Nederlandse Noordzee is kwetsbaar voor vernieling. En wordt in de gaten gehouden door andere landen, zoals Rusland. Deze landen brengen de zeebodem in kaart, omdat ze met deze informatie de onderzeese infrastructuur willen saboteren. Als dat gebeurt, hebben delen van de Nederlandse samenleving geen stroom, gas of internet meer.
 

Maatregelen om de infrastructuur te beschermen

Het kabinet neemt verschillende maatregelen om de Noordzee veiliger te maken. En de infrastructuur te beschermen.  

• Zo houden de Kustwacht en de Koninklijke Marine het verkeer op de Noordzee in de gaten, zodat ze verdachte activiteiten sneller ontdekken;
• Ook begeleiden de Kustwacht en de Koninklijke Marine verdachte schepen van landen die niet lid zijn van de NAVO of waar Nederland niet mee samenwerkt. Zodat zij geen infrastructuur vernielen. 
• Verder werkt Nederland samen met de landen die ook aan de Noordzee grenzen. Door informatie uit te wisselen over wat er gebeurt op zee en onder water.
• Tot slot zijn er wetten en regels die de internetinfrastructuur beschermen, zoals de Cyberbeveiligingswet en de Wet weerbaarheid kritieke entiteiten. Ook gelden Europese wetten zoals de CER-richtlijn en de NIS2-richtlijn.
   

Plannen voor betere bescherming infrastructuur

Daarnaast trekt het kabinet in 2024 en 2025 ruim € 41 miljoen uit om de infrastructuur nog beter te beschermen. Hoe dit bedrag in 2025 verder besteed wordt, staat in het Actieplan strategie ter bescherming van de Noordzee. Zo wil het kabinet:

• beter weten wat er op Noordzee gebeurt. Bijvoorbeeld door meer sensoren te plaatsen. Ook investeert het kabinet in satellieten, die de zee in de gaten houden. 
• dat bedrijven die op de Noordzee werken verdachte situaties melden. Zoals energie- en telecombedrijven, of transportbedrijven. Het kabinet versterkt de samenwerking met deze bedrijven voor het beter uitwisselen van informatie. Een voorbeeld daarvan is de samenwerking tussen Defensie en een bedrijf dat bodemonderzoek doet.
• onderzoeken wat de voordelen zijn als 1 organisatie hoofdverantwoordelijke is voor de veiligheid op de Noordzee. En hoe die organisatie dan precies zal werken.
• de samenwerking met andere Noordzeelanden verder versterken, bijvoorbeeld door van tevoren af te spreken wie wat doet tijdens een crisis.