De Europese kapitaalmarktunie

Voor groei en innovatie hebben bedrijven financiering nodig. Dat kan door meer burgers te laten investeren. Bijvoorbeeld met beleggingen of aandelen. Zo kunnen bedrijven groeien en burgers meer vermogen opbouwen. Met plannen voor een betere Europese kapitaalmarktunie willen EU-landen dit makkelijker maken.

Geld sparen, investeren en lenen

Ieder land binnen de EU heeft een eigen kapitaalmarkt. Bedrijven en overheden lenen geld en burgers en bedrijven investeren hun geld. De kapitaalmarkt brengt vraag naar en aanbod van geld bij elkaar.

De regels om te investeren en beleggen verschillen in de Europese lidstaten onderling nog veel van elkaar. De nationale kapitaalmarkten zijn niet goed op elkaar aangesloten. Investeerders en beleggers zijn hierdoor meer tijd en geld kwijt bij het uitzoeken van de risico’s van investeren. Bijvoorbeeld wat er met je investering gebeurt als een bedrijf failliet gaat. Of hoe investeerders of beleggers bijvoorbeeld belasting moeten betalen. Zij steken hun geld daarom minder snel in een bedrijf uit een ander EU-land. Daardoor is het voor bedrijven moeilijker om financiering te krijgen.

Makkelijker en goedkopere financiering voor bedrijven

Veel Europese bedrijven lenen vooral geld van banken in hun eigen land. Maar jonge bedrijven met nieuwe ideeën krijgen vaak geen lening, omdat ze de bank niet genoeg financiële zekerheid kunnen bieden. Daarom zoeken ze buiten Europa geld om te groeien. En vertrekken daardoor vaak naar het buitenland. Dit is niet goed voor de Nederlandse en Europese economie. Ze nemen dan hun kennis en innovatie mee.

De EU wil er daarom voor zorgen dat bedrijven makkelijker en goedkoper geld kunnen lenen. Zodat ze in Europa blijven en daar verder groeien. Bijvoorbeeld door te zorgen dat regels tussen lidstaten zoveel mogelijk gelijk zijn. En dat toezicht op de uitvoering van deze regels overal hetzelfde is. Deze samenwerking heet ‘de kapitaalmarktunie’.

In 2015 en in 2020 publiceerde de Europese Commissie daarom plannen om de Europese kapitaalmarktunie verder te ontwikkelen. Een paar voorbeelden van deze plannen zijn:

Vanaf eind 2025 komt er een Europees systeem dat inzicht geeft in de handel in aandelen en obligaties op alle Europese beurzen. Iedereen kan dan gemakkelijker informatie over de beurshandel tussen beurzen opzoeken en vergelijken.
Er komen vanaf 2026 nieuwe, simpelere Europese regels voor informatie bij de uitgifte van aandelen en obligaties. Deze nieuwe regels verlagen de regeldruk en kosten voor bedrijven. Dit maakt het makkelijker voor bedrijven om financiering op te halen bij investeerders.
Vanaf 2027 komt er een digitaal platform met financiële en niet-financiële informatie. Zoals informatie over het bestuur of duurzaamheid. Investeerders en beleggers kunnen zich daardoor makkelijk inlezen over bedrijven in andere EU-landen. Daardoor kunnen ze goed inschatten of ze niet teveel risico’s lopen en genoeg opbrengst uit hun investering halen.

Stabiele en groeiende economie

Als bedrijven kunnen innoveren en groeien, is dit goed voor de economie. Het zorgt voor meer banen en meer geld om uit te geven. Bovendien maken meer investeringen in bijvoorbeeld verduurzaming of defensie van Europa een fijnere en veiligere plek om te leven. Bedrijven die hier het meest aan bijdragen profiteren van een beter werkende kapitaalmarkt. Die zorgt er namelijk voor dat geld makkelijker bij dit soort productieve en innovatieve bedrijven terechtkomt. Zo wordt de Europese economie sterker en beter beschermd tegen tegenslagen.

Kapitaalmarktunie

Stel je bent KBR en je wilt investeren. Daarvoor heb je geld nodig en dan ga je ongetwijfeld naar een bank om de hoek. En niet naar een investeerder in bijvoorbeeld Oostenrijk, terwijl dat wel kan. De Europese Unie zorgt namelijk voor vrij verkeer van personen, goederen en kapitaal. Dat houdt in dat je: makkelijk kunt reizen tussen de EU landen, spullen in een ander land kunt verkopen zonder extra kosten aan de grens te maken en dat je in een ander land terecht kunt voor de financiering van je investering. Maar dat laatste gebeurt nog niet echt.

Als kleine en middelgrote bedrijven in Europa geld nodig hebben, gaan ze eigenlijk altijd naar banken in hun eigen land. En als je wilt investeren of beleggen in een buitenlandse onderneming, loop je vaak tegen een hoop problemen aan. Dit komt vooral omdat de regels voor investeringen in verschillende Europese landen nog erg van elkaar verschillen. Dat zorgt niet alleen voor extra moeilijkheden om te investeren, maar ook voor extra kosten. En ook remt het de economische groei en kan het tot problemen leiden wanneer het economisch slechter gaat.

Stel, Nederland zit in een economische dip terwijl Oostenrijkse bedrijven hard groeien en staan te springen om te investeren. Als jij dan geld wilt stoppen in zo'n Oostenrijks bedrijf, is dat door de verschillende regels vaak lastig. En door de hoge kosten ook wel minder aantrekkelijk. Tegelijkertijd zouden Oostenrijkse investeerders misschien maar wat graag hun geld willen investeren in onze economie. Ook dat gebeurt door de verschillen in regels tussen de EU landen vaak nog niet.

Het resultaat? In Oostenrijk staken de investeringen, in Nederland gebeurt niets en de Europese economie groeit langzamer. Dit noemen we ook wel de belemmeringen in de Europese kapitaalmarkten. Om daar iets aan te doen presenteerde de Europese Commissie onlangs een actieplan. Dat actieplan moet ervoor zorgen dat: spaarders en beleggers makkelijker in het buitenland kunnen beleggen. Kleine en middelgrote bedrijven buiten de banken om makkelijker aan kapitaal kunnen komen voor belangrijke investeringen. Het makkelijker wordt om extra te investeren in de economie en er dus meer economische groei is. En dat landen met economische groei kunnen investeren in andere landen waar beide landen van profiteren. Maar dat gaat niet over één nacht ijs.

De komende maanden worden deze plannen verder besproken en worden de eerste stappen gezet naar een sterkere Europese kapitaalmarkt. En in de komende jaren worden deze plannen dan verder uitgewerkt. Het Nederlandse kabinet ondersteunt de stappen die dit mogelijk maken. Meer weten? Volg dan de kanalen van het ministerie van Financiën om op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen.

Burgers kunnen makkelijker vermogen opbouwen

Door een sterke kapitaalmarktunie kunnen spaarders en beleggers, zoals huishoudens en pensioenfondsen, makkelijker hun vermogen laten groeien. Ze kunnen bijvoorbeeld makkelijker investeren en beleggen in bedrijven. Niet alleen in Nederland maar ook binnen de EU. Daarnaast is er een voordeel voor iedereen die voor zijn pensioen spaart bij een pensioenfonds. Dit komt omdat pensioenfondsen door een sterkere kapitaalmarktunie ook makkelijker in andere EU-landen kunnen beleggen. Zij kunnen het Nederlandse pensioenvermogen dan tegen lagere kosten investeren en daarmee hogere opbrengsten halen.

Europese plannen om de kapitaalmarktunie te verbeteren

In maart 2024 publiceerden de ministers van Financiën van alle eurolanden een verklaring om de kapitaalmarktunie verder te verbeteren. Op 19 maart presenteerde de Europese Commissie haar plannen voor een spaar- en investeringsunie.

Nederland stelde daarnaast ook zelf een visie op over de kapitaalmarktunie. Op 17 maart stuurde het kabinet zijn inzet voor de kapitaalmarktunie naar de Tweede Kamer. Nederland vindt 3 thema’s het belangrijkst:

Sterker Europees toezicht op de kapitaalmarkt. Bijvoorbeeld door uitbreiding van de bevoegdheden van de Europese markttoezichthouder ESMA.
Zorgen voor meer en divers aanbod van financiering voor bedrijven. Bijvoorbeeld doordat meer spaargeld wordt belegd in Europese bedrijven of de ontwikkeling van pensioenstelsels in andere EU-landen, net zoals in Nederland.
Overal in de EU dezelfde regels voor een goede werking van de interne markt. Bijvoorbeeld op het gebied van het ondernemingsrecht, faillissementsrecht en jaarverslaggeving.