Wet- en regelgeving gemeente- en provinciefinanciën

Financiële verhoudingen tussen Rijk en medeoverheden

In de wet financiële verhoudingen staan de regels voor de financiële verhouding tussen het Rijk en de medeoverheden. Ook de toepassing van het uitkeringsstelsel staat hierin. Hieronder vallen het Gemeentefonds en het Provinciefonds. Binnen deze 2 fondsen vallen bijvoorbeeld:

• algemene uitkering (AU);
• decentralisatie-uitkering (DU);
• Integratie-uitkering (IU).

Meer hierover staat op de pagina’s gemeentefonds en provinciefonds. Naast de fondsen is er ook nog de specifieke uitkering (SU). Hierover meer op de pagina 'Inkomsten gemeenten en provincies'.

Het Regeerakkoord bevat diverse enveloppen. Na goedkeuring van de bestedingsplannen worden deze enveloppen overgeheveld naar het verantwoordelijke ministerie.

Transparantie financiën gemeenten en provincies

Er zijn regels voor het opstellen van financiële rapporten van gemeenten en provincies. Waaronder voor de begroting, meerjarenraming, het jaarverslag en de jaarrekening. Deze moeten correct, begrijpelijk en volledig zijn. Daarom laten gemeenten en provincies de jaarrekening controleren door een accountant. Dit staat in het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV).

In het BBV is ook opgenomen dat er een commissie is voor het Besluit begroting en verantwoording (commissie BBV). Deze commissie heeft als taak zorg te dragen voor een eenduidige uitvoering en toepassing van het BBV.

Accountantscontrole gemeenten en provincies

De accountantscontrole bij decentrale overheden moet aan minimumeisen voldoen. Er zijn modelteksten voor accountantsverklaringen. Deze accountantsverklaringen worden opgesteld door accountants. Deze zijn door gemeenten en provincies aangesteld voor onder andere de controle van de jaarrekening. Doordat medeoverheden de definities hanteren van financiële termen zoals die binnen de wet- en regelgeving zijn benoemd, is het mogelijk om medeoverheden met elkaar te vergelijken. Dit kan bijvoorbeeld via de website Waarstaatjegemeente.nl.

Beheer van geld en kapitaal gemeenten en provincies

De Rijksoverheid stelt regels aan hoe gemeenten en provincies hun geld en kapitaal (de treasury) moeten beheren. De Handreiking Treasury 2015 is een hulpmiddel voor decentrale overheden bij het (verder) verbeteren van deze treasuries. De regelgeving is bepalend voor de kaders binnen de treasury. In de Handreiking staat de beschikbare informatie over de geldende wet- en regelgeving. Ook staat erin wat de kritische factoren zijn voor een goede inrichting van de treasury, het kas- en portefeuillebeheer. De handreiking geeft een advies en legt dus geen extra verplichtingen op.

Europese maatregelen

In Europees verband zijn afspraken gemaakt om de overheidsuitgaven nu en op langere termijn houdbaar te laten blijven. Deze maatregelen zijn vertaald naar Nederlandse wetgeving. Zoals de invoering van het verplicht schatkistbankieren (Wet Fido) en de Wet houdbare overheidsfinanciën (Wet Hof). Ook de Europese maatregel staatssteun op financieel gebied van medeoverheden is van toepassing. Het is voor medeoverheden daarom belangrijk deze wet- en regelgeving goed in de gaten te houden bij uitvoering van bepaald beleid. Meer hierover staat op de website van Europa Decentraal.

Toezicht op financiën gemeenten

De provincies houden toezicht op de financiën van de gemeenten en de gemeenschappelijke regelingen waar de gemeenten in deelnemen. Neemt de provincie zelf deel aan een gemeenschappelijke regeling? Dan wordt het financiële toezicht uitgeoefend door de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). Het ministerie van BZK houdt ook toezicht op de financiën van provincies.

Wijziging Financiële verhoudingswet

De Rijksoverheid wil dat de financiële verhouding tussen het Rijk en de gemeenten blijft passen bij de manier waarop gemeenten en provincies maatschappelijke taken oppakken. Daarom worden de Financiële-verhoudingswet, de Gemeentewet en de Provinciewet gewijzigd. Het wetsvoorstel heeft 3 onderwerpen:

• Wijzigingen in het uitkeringsstelsel.
• Wijzigen van het wettelijk kader voor de verdeling van de algemene uitkering.
• De introductie van de rechtmatigheidsverantwoording door de colleges van burgemeester en wethouders en gedeputeerde staten.

De voorstellen zijn gedaan ter uitvoering van toezeggingen van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Of moties van leden van de Tweede Kamer.

De ministeries van Binnenlandse Zaken en Financiën hebben een officiële reactie gevraagd op het wetsvoorstel aan onder andere de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, het Interprovinciaal Overleg en de Koninklijke Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants. Daarnaast is het wetsvoorstel online gepubliceerd.