Ga direct naar inhoud

Klimaatadaptatie landbouw

Klimaatverandering heeft ook gevolgen voor de landbouw. Door droogte en extreem weer beschadigen bijvoorbeeld gewassen. In het Actieprogramma klimaatadaptatie landbouw staat hoe de landbouwsector zich kan voorbereiden op extreem weer en andere risico’s van klimaatverandering. Dit kan alleen met hulp van andere partijen, zoals waterschappen.

Een samenvatting van de 5 pijlers van het Actieprogramma klimaatadaptatie landbouw:

  • Watersysteem

    Een goed watersysteem helpt boeren bij droogte of wateroverlast. Waterschappen, natuurbeheerders en boeren kunnen samen regelen hoe het water beter vastgehouden kan worden in de natuur en op het boerenland. Hierdoor hebben de gewassen minder snel last van droogte, wanneer het een lange tijd niet regent.

  • Bodemsysteem

    Juist wanneer het klimaat verandert, moet de bodem water en voedingsstoffen goed op kunnen nemen en vasthouden. Voor boeren is dat belangrijk, want een goede bodem zorgt ervoor dat gewassen goed kunnen blijven groeien. Het helpt bijvoorbeeld als een boer minder ploegt, hij lichtere machines gebruikt en gewassen zaait die dieper wortelen.

  • Gewassen & teeltsystemen

    Extreem of warm en vochtig weer kan de gewassen van boeren en tuinders beschadigen. Bijvoorbeeld door hagel, vorst of nieuwe ziekten die hierdoor ontstaan. Met de juiste maatregelen kan de teler zijn oogst hiertegen beschermen. Bijvoorbeeld met teeltkappen boven fruit en door gewassen te kiezen die beter bestand zijn tegen extreem weer.

  • Veehouderij

    Landbouwdieren zoals koeien, varkens en kippen kunnen veel last hebben van warmte en droogte. Ook kunnen zij te maken krijgen met nieuwe dierziekten. Dieren kunnen beter beschermd worden door bijvoorbeeld verkoelende systemen in stallen te plaatsen. En door dieren schaduw te bieden in de wei. Afspraken over hoe dieren vervoerd worden bij extreem warm weer, zorgt ervoor dat het dierenwelzijn in orde blijft.

  • Ondersteuning

    Nederland heeft verschillende soorten landschappen, die door klimaatverandering ieder hun eigen problemen hebben. Denk aan zandgronden, kustgebieden, riviergebieden en veenweiden. Om de lokale problemen aan te pakken, moeten waterschappen, gemeenten, provincies en boeren goed samenwerken.

Daarnaast laat onderzoek zien hoe ondernemers in de land- en tuinbouw hun bedrijf kunnen aanpassen aan veranderingen in het klimaat en hoe overheden en andere betrokken partijen daaraan kunnen bijdragen.

Samenwerking

Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft dit actieprogramma opgesteld samen met de land- en tuinbouworganisatie LTO, het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, de Unie van Waterschappen, het Interprovinciaal Overleg (IPO), de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en het Verbond van Verzekeraars.

Klimaatadaptatie: boeren passen zich aan

Nathan van Beek heeft een akkerbouwbedrijf in Gilze. Hij krijgt steeds meer te maken met extreme weersomstandigheden. In de video legt Van Beek uit hoe hij de afgelopen jaren zijn bedrijf steeds meer aan heeft moeten passen aan de klimaatverandering.

Onderzoek naar klimaatadaptatie in de land- en tuinbouw

In onderstaande video is een samenvatting te zien van een onderzoek naar hoe boeren denken over klimaatadaptatie. En wat zij nodig hebben.

1
00:00:01,701 --> 00:00:05,572
Er komt door klimaatverandering veel op boeren af,
zoals extreme regen,

2
00:00:05,572 --> 00:00:08,975
maar ook droogte en verzilting van
de bodem en het grondwater.

3
00:00:09,209 --> 00:00:10,710
Boeren doen zelf al veel

4
00:00:10,710 --> 00:00:13,446
en nemen dan ook vooral maatregelen
op het gebied van bodem en water.

5
00:00:13,913 --> 00:00:15,915
Ze voegen bijvoorbeeld compost toe aan de bodem

6
00:00:16,182 --> 00:00:18,852
om minder last te hebben van droogte en extreme neerslag.

7
00:00:19,386 --> 00:00:23,089
En ze houden water rondom hun percelen langer vast met stuwtjes,

8
00:00:23,456 --> 00:00:25,458
...door het ondieper maken van watergangen

9
00:00:25,692 --> 00:00:27,694
en met aangepaste grondbewerking.

10
00:00:28,194 --> 00:00:31,498
In de toekomst zijn in sommige gebieden
stevigere aanpassingen nodig,

11
00:00:31,765 --> 00:00:34,267
zoals overschakelen op andere gewassen en teeltsystemen.

12
00:00:35,635 --> 00:00:38,471
Akkerbouwers nemen vaker maatregelen dan veehouders,

13
00:00:38,905 --> 00:00:41,708
omdat ze de gevolgen van klimaatverandering eerder merken.

14
00:00:42,308 --> 00:00:44,744
Welke maatregelen boeren nemen, hangt af van

15
00:00:44,744 --> 00:00:47,614
de sector, de bodem en de beschikbaarheid van water.

16
00:00:48,715 --> 00:00:52,152
Boeren zeggen zelf dat ze vooral
aanlopen tegen de kosten van maatregelen,

17
00:00:52,519 --> 00:00:55,321
want niet alle maatregelen leveren gelijk al rendement op.

18
00:00:56,056 --> 00:00:58,425
Ze hebben dan ook behoefte aan financiële hulp van

19
00:00:58,425 --> 00:01:00,693
banken, verzekeraars en overheid.

20
00:01:01,694 --> 00:01:03,830
Ook willen ze meer informatie over financiering

21
00:01:04,164 --> 00:01:06,900
en de regels waar ze aan moeten
voldoen bij het doen van aanpassingen.

22
00:01:07,934 --> 00:01:10,904
Boeren weten al veel over het omgaan met klimaatverandering,

23
00:01:11,171 --> 00:01:13,440
maar toch is meer kennis over de maatregelen

24
00:01:13,440 --> 00:01:15,975
die passen bij hun bedrijf en regio heel welkom.

25
00:01:16,609 --> 00:01:19,245
Ze vragen bijvoorbeeld om onderzoek op regionaal niveau.

26
00:01:20,380 --> 00:01:23,483
Wil je meer weten over hoe je boeren helpt bij klimaatverandering?

27
00:01:23,817 --> 00:01:27,954
Lees dan het rapport “Klimaatadaptatie in de land- en tuinbouw”
van Motivaction,

28
00:01:27,954 --> 00:01:32,592
 opgesteld in opdracht van het Ministerie van
Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur.

29
00:01:33,059 --> 00:01:35,795
Hiervoor zijn meer dan 800 boeren bevraagd.

Documenten