Kartel

Voorbeelden van kartelvorming

Bedrijven vormen een kartel als zij bijvoorbeeld:

• afspreken wat een product of dienst gaat kosten;
• afspreken hoeveel ze gaan produceren;
• de markt onderling verdelen. Het ene bedrijf krijgt bijvoorbeeld alle klanten in het noorden van Nederland. Het andere bedrijf alle klanten in het zuiden;
• de opdrachten onderling verdelen.

Niet alle afspraken zijn kartels

Bedrijven mogen afspraken maken als zij geen concurrenten van elkaar zijn. Zijn middelgrote en kleine bedrijven (mkb) wel concurrent van elkaar? Dan mogen zij in bepaalde gevallen afspraken maken. Dit kan als zij onder een vrijstelling voor kartelafspraken vallen. Kleine bedrijven kunnen dan hun onderhandelingspositie ten opzichte van grote ondernemingen verbeteren door gezamenlijk op te trekken.

Soms nemen bedrijven precies hetzelfde besluit, zonder dat zij hierover afspraken maken. Als het ene bedrijf de prijs verhoogt, doen de concurrenten dit ook. Dit is niet verboden, zolang ze het elkaar van te voren maar niet laten weten.

Kartelvorming beïnvloedt prijs, kwaliteit en aanbod

De gevolgen van kartelvorming kunnen groot zijn voor:

• de prijs. Omdat er geen druk is van concurrenten, blijft de prijs hoog;
• de kwaliteit. Bedrijven hoeven zich niet te onderscheiden door de kwaliteit van hun product;
• het aanbod. Bedrijven krijgen geen prikkels om hun aanbod van producten uit te breiden.

Een bekend voorbeeld van een kartel is de bouwfraude in de jaren '90. Grote bouwbedrijven maakten onderling verboden prijsafspraken. Hierdoor betaalden opdrachtgevers teveel voor hun bouwopdrachten.

Controle op kartelafspraken

De Autoriteit Consument en Markt (ACM) controleert of bedrijven kartelafspraken maken. Stelt de ACM vast dat een bedrijf de kartelregels overtreedt?  Dan dit bedrijf een boete of een andere sanctie voor overtreding van de Mededingingswet krijgen. Benadeelde bedrijven en consumenten kunnen in aanmerking komen voor een schadevergoeding.