Ontwikkelingen persoonsgebonden budget (pgb)

Zorg zelf inkopen met pgb

Pgb is een bedrag waarmee iemand zelf zorg of ondersteuning inkoopt. Iemand met een pgb (budgethouder) bepaalt zelf waar, wanneer en van wie hij de zorg krijgt. Dit is anders dan wanneer de gemeente of een zorgkantoor de zorg inkoopt en regelt (dat heet zorg in natura). Lees meer over de verschillen tussen een pgb en zorg in natura op deze website.

Pgb voor mensen die zorg zelf willen en kunnen regelen

Iedereen die zorg en ondersteuning nodig heeft kan in aanmerking komen voor een pgb. Iemand moet dan wel eerst bepalen welke zorg en ondersteuning hij nodig heeft. Een cliëntondersteuner kan hierbij helpen. Ook moet deze persoon een pgb kunnen beheren of dit kunnen leren. Een vertegenwoordiger, bijvoorbeeld een familielid, kan ook voor iemand een pgb beheren. Lees wat iemand moet kunnen en doen om een pgb te beheren op deze website.

Soorten zorg met pgb zijn vastgelegd in 4 wetten

Het pgb is vastgelegd in 4 wetten. Afhankelijk van de soort zorg die iemand nodig heeft, valt het onder een of meer van deze wetten: 

De Jeugdwet

Deze wet regelt bijna alle zorg en ondersteuning voor kinderen en jongeren onder de 18 jaar. Voorbeelden van pgb-zorg vanuit de Jeugdwet zijn begeleiding, dagbesteding of logeeropvang.

Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo)

De Wmo regelt dat mensen zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen. Ook regelt de wet dat volwassenen met een beperking mee kunnen doen in de samenleving. Voorbeelden van pgb-zorg vanuit de Wmo zijn begeleiding in het dagelijks leven en huishoudelijke hulp. Andere voorbeelden zijn woningaanpassingen en hulpmiddelen zoals een rolstoel. 

Zorgverzekeringswet (Zvw)

Het Zvw-pgb is er voor kinderen en volwassenen die langer dan een jaar verpleging en/of verzorging nodig hebben. Ook is het Zvw-pgb voor palliatieve terminale zorg. Palliatieve terminale zorg is zorg voor mensen die niet meer beter worden en in de laatste fase van hun leven zijn.

Wet langdurige zorg (Wlz)

De Wlz is er voor mensen met een chronische ziekte of beperking die blijvend toezicht of zorg nodig hebben. Met een Wlz-pgb kunnen zij langdurige, intensieve zorg inkopen. Voorbeelden van Wlz-zorg zijn: persoonlijke verzorging, verpleging, en huishoudelijke hulp.

Maatregelen om het pgb te verbeteren

De Rijksoverheid neemt maatregelen om het pgb te verbeteren. Dat doet zij samen met verschillende partijen zoals Per Saldo (landelijke vereniging van mensen met een pgb), de Sociale Verzekeringsbank (SVB), BVKZ (branchevereniging voor kleinschalige zorg) en gemeenten. En met zorgkantoren en zorgverzekeraars. De maatregelen moeten ervoor zorgen dat mensen met een kwetsbare gezondheid goede en passende zorg krijgen. 

De Rijksoverheid en de bovengenoemde partijen: 

• geven informatie en voorlichting aan mensen die een pgb voor zichzelf of iemand anders overwegen;
• geven informatie en voorlichting aan zorgverleners over het leveren van zorg aan een budgethouder;
• helpen om een bewuste keuze te maken voor een pgb;
• maken pgb-administratie minder ingewikkeld;
• pakken fraude met persoonsgebonden budget (pgb) aan.

Deze acties staan in de kamerbrief van 28 oktober 2019 en in de Agenda pgb. 

Voorbeelden acties om het pgb te verbeteren

In de Agenda pgb staan acties om het pgb te verbeteren. De Rijksoverheid en andere partijen voeren de acties van de Agenda pgb uit. Enkele acties die zij hebben uitgevoerd zijn:

Verbeteren informatie

Een toolkit pgb met basisteksten, infographics en video’s is ontwikkeld. Partijen zoals gemeenten, en cliëntondersteuners kunnen deze informatie gebruiken voor mensen die een pgb overwegen of die zorg willen verlenen via een pgb. 

Helpen een bewuste keuze te maken voor een pgb

10 punten om pgb-vaardigheden te toetsen zijn opgesteld. Mensen die een pgb overwegen, kunnen met deze toets bekijken of zij voldoende vaardigheden hebben om een pgb te beheren. 

Administratie en regels eenvoudiger maken

• 10 verbeterpunten om het pgb eenvoudiger te maken zijn opgesteld en (deels) uitgevoerd. Zo hoeven budgethouders die verhuizen naar een andere gemeente hun zorginformatie niet meer opnieuw in de nieuwe gemeente aan te leveren.
• Het portaal Mijnpgb.nl is ontwikkeld waarin budgethouders en zorgverleners hun administratie kunnen beheren. Ook zorgkantoren, gemeenten en SVB (Sociale Verzekeringsbank) werken in het portaal. 
  De Rijksoverheid wil met dit portaal onder andere de administratie voor budgethouders makkelijker maken, misbruik en fraude voorkomen, en de kosten verlagen.
  De invoering van het PGB Portaal gaat in stappen. De verwachting is dat eind 2023 alle budgethouders van gemeenten het portaal kunnen gebruiken.

Fraude aanpakken

• De pakkans van onbetrouwbare zorgaanbieders en bemiddelingsbureaus moet omhoog. Daarom is de Nederlandse Arbeidsinspectie uitgebreid.
• Budgethouders kunnen zelf de kwaliteit van een pgb-bureau beter beoordelen. Hiervoor is een lijst gemaakt met 10 punten om de kwaliteit van een pgb-bureau te controleren aangepast.

Kennis en onderzoek om pgb te verbeteren

Verschillende onderzoeken naar trends en knelpunten zijn gestart en uitgevoerd. Bijvoorbeeld een onderzoek naar:

• de oorzaken van de daling van het aantal jeugd-pgb’s;
• de financiering van informele zorg en pgb;
• de betekenis en waarde van het pgb.