Ben ik als getuige verplicht een getuigenverklaring af te leggen?

Als de politie u vraagt een getuigenverklaring af te leggen op een politiebureau, bent u dit niet verplicht. Als de rechter u vraagt om te getuigen, bent u dit wel verplicht. U getuigt dan tijdens het gerechtelijk vooronderzoek bij de rechter-commissaris (onderzoeksrechter), of tijdens de zitting bij de strafrechter.

Getuigen op politiebureau

Als u getuige bent van een strafbaar feit, kan de politie u vragen een getuigenverklaring af te leggen. U hoeft dit niet te doen. Maar voor het onderzoek is het wel belangrijk dat u vertelt wat u weet. Het is verstandig om de naam van de politieambtenaar te vragen. Dan kunt u later nog contact opnemen als u iets wilt weten of vertellen.

Verplicht getuigen tijdens vooronderzoek of zitting

Als de rechter u oproept om te getuigen tijdens een vooronderzoek of zitting, moet u dit doen. Als u zonder geldige reden wegblijft, kan de politie u op komen halen. Als u weigert te antwoorden op vragen kunt u eventueel in hechtenis worden genomen. Dit geldt als uw verklaring dringend nodig is voor het onderzoek. Op Rechtspraak.nl leest u hoe een getuigenverhoor tijdens een rechtszitting verloopt.

Uitzondering: verschoningsrecht

U hoeft geen getuigenverklaring af te leggen als u:

• familie bent van de eiser (degene die naar de rechter stapt) of de gedaagde (degene die wordt aangeklaagd);
• door uw verklaring strafbare feiten moet bekennen waarvoor u of iemand uit uw familie kan worden vervolgd;
• een beroepsgeheim heeft, bijvoorbeeld omdat u arts of advocaat bent.

In deze gevallen doet u een beroep op het zogenaamde verschoningsrecht. Dit geeft u tijdens de rechtszaak aan.

Eed of belofte afleggen

Voordat u als getuige een verklaring aflegt, moet u de eed of de belofte afleggen. U zweert of belooft daarmee de waarheid te spreken. Vertelt u daarna met opzet niet de waarheid, dan maakt u zich schuldig aan meineed. Dit is strafbaar.

Getuige jonger dan 18 jaar

Minderjarige getuigen worden bijna nooit tijdens de zitting verhoord. Dit gebeurt alleen op het politiebureau of tijdens het vooronderzoek bij de rechter-commissaris. Getuigen jonger dan 16 jaar hoeven geen eed of belofte af te leggen. Zij worden wel aangespoord de waarheid te vertellen.

Vergoeding kosten

U heeft als getuige recht op vergoeding van gemaakte kosten. Het gaat dan om de kosten die u maakt om voor de rechter te verschijnen. Bijvoorbeeld reiskosten en gemiste inkomsten. De rechtbank stelt de hoogte van de vergoeding na afloop van het verhoor vast. Degene voor wie u getuige bent, moet de vergoeding betalen.

Op verzoek getuigen bij rechtbank dichtbij

Woont u ver weg? Dan kunt u vragen of u mag getuigen bij een rechtbank bij u in de buurt. U vraagt dit aan bij degene die u oproept. Deze dient op zijn beurt een verzoek in bij de rechtbank.