Toespraak van staatssecretaris Palmen bij de Startbijeenkomst Belangenbehartiger
Toespraak van staatssecretaris Palmen (Herstel en Toeslagen) bij de Startbijeenkomst Belangenbehartiger'. Deze vond plaats in Utrecht op donderdag 6 maart 2025.
Het gesproken woord geldt.
Goedemiddag allemaal,
Ik werkte nog als Kamerlid, toen ik Anna ontmoette. Een moedige jonge vrouw die te veel tegenslagen kreeg en toch de moed niet opgaf. Haar verhaal blijft mij altijd bij.
Als 17-jarige verliet ze haar ouderlijk huis zonder geld, zonder spullen, zonder onderdak. Ze moest wel. Haar moeder was aan alcohol verslaafd en lag dagelijks laveloos op de bank, terwijl haar vader haar mishandelde.
Het leven op straat was hard en moeilijk, totdat ze op een dag Dion ontmoette. Hij zou voor haar zorgen. Ze hoefde alleen maar een beetje lief voor hem te zijn, en voor zijn vrienden. Dat bleken heel veel vrienden te zijn. Op een dag werd Anna zwanger en ze besefte dat ze uit haar ellendige situatie moest ontsnappen. Met behulp van een alerte verloskundige vluchtte ze naar een Blijf van mijn Lijf-huis; ver, ver weg van Dion. Hier werd haar dochtertje geboren. Ze kreeg een baan en daarmee ook een toekomstperspectief.
Eind goed, al goed, zou je denken. Maar doordat Anna meer ging werken, hield ze minder geld over. Want ze verloor een deel van haar toeslagen. Een enorme tegenvaller; ze kon amper rondkomen. Wel had ze recht op een aanvullende heffingskorting, hoorde ze van een van haar hulpverleners. Met deze korting kon zij het hoofd wél boven water houden.
Maar Anna kon deze korting alleen krijgen als zij zich zou inschrijven in de Basisregistratie Personen. Dat wilde zij niet, want dan zou Dion achter haar adres kunnen komen. En zouden zij en haar dochter niet meer veilig zijn.
De Belastingdienst was onverbiddelijk; dan geen korting. Dat juist de overheid - die haar een vangnet moet bieden – haar zo liet vallen! Anna werd wanhopig.
Was er dan niemand die voor haar belangen kon opkomen? Toen nog niet. De ambtenaren die haar dossier behandelden, voelden zich niet gesteund om de ruimte in het recht te mogen pakken. Ze stonden met hun rug tegen de muur. Anna’s situatie paste niet in de letterlijke zin van de wet. En dat terwijl iedereen aanvoelde dat haar situatie wel aansloot bij de bedoeling van de wet.
Dat was toen.
Vanaf vandaag verandert er iets heel wezenlijks. Want mensen zoals Anna en haar directe hulpverleners staan we steeds een stapje beter bij.
Dit doen we met de hulp van een speciale belangenbehartiger voor belastingplichtigen en toeslaggerechtigden. Vandaag verwelkomen we haar: Hayde Zarkeshan.
Laten we wel wezen, bij de Belastingdienst en Dienst Toeslagen zorgen we dat ambtenaren hun werk zorgvuldig en naar eer en geweten kunnen uitvoeren. En we doen er alles aan om het mensen zo makkelijk mogelijk te maken. We vullen aangifteformulieren vooraf in, we ontwikkelden een app waarin je wijzigingen makkelijk doorgeeft. En we sturen jaarlijks miljoenen brieven om mensen te herinneren aan de acties die ze moeten ondernemen.
En toch lopen sommige mensen écht vast bij de Belastingdienst of de Dienst Toeslagen. Mensen zoals Anna.
Mensen die misschien door onwetendheid, door mentale problemen, of door andere bijzondere omstandigheden klem komen te zitten tussen hun leefwereld en de systeemwereld. En daardoor de regie over hun leven dreigen te verliezen.
En juist voor deze mensen kan onze nieuwe belangenbehartiger nagaan of er toch nog een uitweg is.
Mensen zoals Anna kunnen zich namelijk tot haar en haar teamleden richten, via hun sociale hulverleners. Fijn dat jullie als hulpverleners ook aanwezig zijn. Ook jullie verrichten belangrijk werk en staan vaak nog dichter in contact met deze mensen dan wij. Zo zorgen jullie dat zij eerder om hulp durven te vragen. Dáár gaan wij natuurlijk niet tussen zitten.
De belangenbehartiger en haar team zijn er voor ons allemaal. Als ambtenaren bijvoorbeeld niet de ruimte ervaren om de bedoeling van de wet uit te voeren, kan zij alle betrokkenen om tafel krijgen om te kijken naar de mogelijkheden. We bieden dus één loket voor jullie vragen.
En daarnaast – en dat kan ik niet genoeg benadrukken – is Hayde er ook voor dossierhouders van de Belastingdienst en de Dienst Toeslagen zelf. Als vijand van het onrecht staat zij ook voor jullie klaar als een extra hulplijn.
Kijk naar Anna. De wetgever wil niet dat mensen moeten kiezen tussen het overheidsgeld waar ze recht op hebben en hun veiligheid. Maar Anna stond wel voor deze keuze.
De belangenbehartiger had in haar geval een beroep kunnen doen op het evenredigheidsbeginsel, want individuele mensen mogen niet op onredelijke wijze last hebben van een wet. Maar de belangenbehartiger kijkt niet alleen naar individuele dossiers. Ze deelt ook signalen, waar wij weer van kunnen leren.
Ook kan zij mij en mijn collega-staatssecretaris van de Belastingdienst inschakelen als de wet moet worden aangepast. En daarmee helpt ze ons om de mens nóg centraler te zetten. Zodat we bij de uitvoering van de wet ook echt kunnen kijken de bedoeling van het recht; en die kunnen toepassen.
Kwartiermaker Soler Berk zette alles op alles om te zorgen dat de belangenbehartiger zo snel mogelijk aan de slag kan. Dank Soler voor al je inspanningen!
Het was niet altijd een even makkelijk proces. Maar met jouw bevlogenheid, doorzettingsvermogen en empathie kreeg je heel veel voor elkaar.
Hayde, ik wens jou veel succes in jouw nieuwe functie als vriend van het recht. Vanaf nu gaan we samen ontdekken hoe we mensen zoals Anna nóg beter kunnen helpen. Zodat zij een toekomstperspectief krijgen en de regie over hun leven weer kunnen terugpakken.
Voor Anna liep het uiteindelijk toch nog goed af. Haar werkgever was zo tevreden over haar werk, dat ze opslag kreeg en uiteindelijk zelfs teamleider werd. Hierdoor verdwenen haar geldproblemen.
Heel fijn voor Anna natuurlijk, maar het is niet de taak van een werkgever om dit soort problemen op te lossen. Dat moeten wij zelf doen. En dat kúnnen we ook. Met onze Belangenbehartiger zetten we een stap in de goede richting.
Hartelijk dank.